Τα πάθη της Ευρυδίκης

Η Ευρυδίκη είναι μια όαση μέσα στην έρημο του Λυκοχωρίου. Δέρμα πάλλευκο, μάτια μαύρα σαν το κάρβουνο και ύφος σα να την μπουκώνουν ξινισμένο τραχανά. Αφιχθείσα από την πόλη, όχι και τόσο άρτι. Εβγαλε γαλλική σχολή θηλέων, έκανε πιάνο, πήρε το πτυχίο της γαλλικής φιλολογίας κι έγινε μια δεσποινίς με φόντα.

Ηταν ακριβώς οι όρκοι που είχε δώσει η μαμά στον εαυτό της, μετά την πρώτη νύχτα γάμου. Τη νύχτα του βιασμού της, σύμφωνα με τα Απόκρυφα, αν και δε θα μπορούσε κανείς να τον αποκαλέσει έτσι ακριβώς - μάλλον ανυπομονησία εκ μέρους του μπαμπά και χονδροκοπιά. Μα λίγο βοηθά η αντικειμενικότητα, η επιείκεια, στο να διάγει κανείς ζωή μεστή νοήματος. Το νόημα της ζωής της μαμάς της Ευρυδίκης ήταν να βασανίζει έκτοτε τον άντρα της: Ευφροσύνη βαφτίσαν τη μικρή, σαν την πεθερά, Ευρυδίκη τη ματαβάφτισε η μαμά, σαν γύρισαν στο σπίτι. Και τη στέρησε απ΄τον πατέρα της δεκατρία χρόνια ολόκληρα, στέλνοντάς την εσώκλειστη στη θεία της στην πόλη. Εσώκλειστη, ναι, η θεία ήταν γεροντοκόρη και κρατούσε την ανηψιά της μακριά απ΄τη βρωμιά του κόσμου.

Τα τελευταία χρόνια η Ευρυδίκη ζει στο πατρικό της. Κανείς πια δεν τα μετρά. Σηκώνεται κάθε πρωί στις εφτά. Κάνει την πρωινή της γυμναστική. Βάζει Νιβέα. Τρώει δυο φρυγανιές με μέλι. Μετά κλείνεται στο δωμάτιό της. Τί κάνει τόσες ώρες σε εκείνο το δωμάτιο, κανείς δεν πρόκειται να μάθει. Ισως τα Σάββατα, το ύφος της να μπουκώνει πιότερο. Είναι η μέρα που αδειάζει το βάζο με το γλυκό περγαμόντο, η μέρα που ο μπαμπάς σφίγγεται μέσα στο κοστούμι του το γαμπριάτικο, η μέρα που λήγει με τις οιμωγές της μαμάς πίσω από την κλεισμένη πόρτα. Ολόκληρος στρατηγός ήρθε να σε δει κι εσύ ούτε ξεμύτησες. Ούτε τον καθηγητή καταδέχτηκες, ούτε τον τραπεζικό. Τριάντα χρονών γαϊδούρα και σε ταϊζω, τί τριάντα, τριάντα-μην-τα-λέμε, ποιός θα σε νοιαστεί σαν κλείσω τα μάτια;

Και μετά έρχεται η Κυριακή. Μέρα Θεού, χαρά Θεού για τους συντοπίτες της, όταν η Ευρυδίκη βγαίνει με μαύρη φούστα εφαρμοστή, μπλούζα με βε και τσεμπέρι, για να πάει στην εκκλησιά. Λίγο κρατάει το όραμα, όσο να διασχίσει το προαύλιο, να προσκυνήσει τις άγιες εικόνες, να φιλήσει το χέρι του παπά και να χαθεί γρήγορα γρήγορα στον γυναικωνίτη - αλλά η αύρα της ακαταδεξιάς της μένει ξωπίσω πνιγηρή να ζαλίζει ό,τι μπαίνει στο πεδίο της σαν άρωμα της φτήνιας.

Ο ναός του Αγίου Δημητρίου είχε μερακλή αγιογράφο. Τις αγιογραφίες του κυρίως ναού τις έβγαλε διαδικαστικά, στον γυναικωνίτη όμως έβαλε όλη του την τέχνη. Το εκλεκτό κοινό του γυναικωνίτη έχει τη μοναδική δυνατότητα να παρακολουθεί, να συγκλονίζεται και να συμπάσχει με τα πάθη των αγίων.

Η Αγία Αικατερίνα γυρνά στον τροχό που κομματιάζεται. Η Αγία Παρασκευή βράζει στο καζάνι με βλέμμα στραμμένο προς τα ουράνια. Η κεφαλή της Αγίας Βαρβάρας με το φωτοστέφανο κυλά στον λόφο, με μια μοναδική απόδοση αβίαστης κίνησης, ενώ ο δήμιος με αγριωπό, αντρίκειο βλέμμα ξεκουράζει στο βωμό τη ματωμένη του χατζάρα.

Κάποιος λόγος θα υπάρχει που όλες τους ήσαν γυναίκες. Η Ευρυδίκη απλώς κλείνει τα μάτια. Θυμάται εκείνο το μικρό βιβλίο από την αίθουσα μελέτης των καθολικών κοριτσιών, τότε που την έπιασαν να αντιγράφει και την κλειδώσαν τιμωρία. Η ιστορία μιας μικρής ορφανής. Μιας μικρής αγίας επί της γης που τράβαγε τα πάνδεινα απ΄τον ακόλαστο πατριό της. Μόνο μια σκηνή θυμάται καθαρά, που με μία αφορμή - μα τέτοιες σκηνές χρειάζονται τάχα αφορμές; - o αγροίκος μαστίγωσε τη μικρή αλύπητα. Και δεν την μαστίγωσε στην πλάτη, αλλά από μπροστά! Απορούσε η Ευρυδίκη, ποιός άρρωστος νους να συλλάμβανε τέτοιες ιστορίες, να διαβάζουν τα μικρά παιδιά και να ταράζονται. Μετάνοιωσε που δεν πήρε μαζί της τότε το βιβλίο. Τώρα πια δε θυμόταν ούτε τίτλο, ούτε συγγραφέα, ήταν αδύνατο στ΄αλήθεια να το βρει ξανά.

Σε έκσταση θύμησης βρισκόταν, σαν την αντίκρυσε ο Αρίστος τη μέρα εκείνη. Είχε φάει την εκκλησία να βρει την κόρη του - την είχε σύρει απ΄τα μαλλιά για εξομολόγηση και θεία μετάληψη. Μετάληψη ήδη έπαιρνε η μικρή στα βρωμοσόκακα και στις τουαλέτες του σχολείου απ΄τον Σάββα και είχαν γίνει ρόμπα οικογενειακώς στο χωριό και στα καφενεία. Ο πατέρας δεν ηρέμησε ούτε όταν πέτυχε τον εραστή στον δρόμο και τον έσπασε στο ξύλο. Πρέπει να μπει ο Χριστός στο σπίτι, ούρλιαζε η γυναίκα του, και δεν του πήγαινε να της αντιτάξει ότι η τσουλαρία είναι κληρονομική και μή ιάσιμη. Τον παρηγορούσε απλώς το ότι η κόρη έθετε από νωρίς υψηλότερα τον πύχη απ΄τη μάνα της - ο Σάββας ήταν ο πρόεδρος του δεκαπενταμελούς.

Ωστόσο, σύντομα η αμαρτωλή την είχε κοπανήσει χωρίς να γίνει αντιληπτή. Ετσι και τη βρω, θα τη σκίσω, μονολογούσε ο Αρίστος, οργώνοντας την εκκλησία, σπρώχνοντας τον κόσμο και μπουκάρωντας ακόμα και στο ιερό. Πουθενά. Στο τέλος θυμήθηκε τον γυναικωνίτη. Πώς τον θυμήθηκε, εκεί δεν πήγαινε ποτέ κανείς.

Οταν ανέβηκε το τελευταίο σκαλί μόλις που πρόλαβε να πνίξει μια κραυγή έκπληξης. Γιατί η μαύρη στενή φούστα βαρυγκομούσε απ΄το τέντωμα, εκεί ψηλά στα μπούτια, και το νευρώδες χέρι δοκίμαζε τις αντιστάσεις της ακόμα περισσότερο, καθώς η Ευρυδίκη το βύθιζε με μανία ανάμεσα στα σκέλια της, ολοσόβαρη φυσικά, με έκφραση κατάνυξης, κοιτάζοντας ίσια μπροστά την αναπαράσταση του μαρτυρίου του τροχού. Ο Αρίστος αμίλητος κατέβηκε πάλι κάτω.

Για το καλό της Ευρυδίκης, ο Αρίστος ήταν τάφος. Το μόνο που έκανε ήταν που την παραφύλαξε σαν γύριζε στο σπίτι μετά τη λειτουργία. Την κόρη του την βρήκε πια το απόγευμα, σαν γύρισε στο σπίτι. Ομως δεν την μάλωσε.

Οι Κυριακές έρχονται στο Λυκοχώρι, η μια μετά την άλλη. Μέρα Θεού, χαρά Θεού. Χαρά και η Ευρυδίκη που δεν χάνεται πια στον γυναικωνίτη μοναχή της. Σχεδόν δεν πατάει πια καθόλου εκεί. Το ύφος της έχει γίνει πιο καταδεχτικό. Σχεδόν την περικλείει το φωτοστέφανο της καλοσύνης. Μέχρι που πιάνει ψιλή κουβέντα με τις άλλες κυρίες. Μόνο το βάζο με το περγαμόντο αδειάζει μάταια, περιμένοντας τον γαμπρό. Αλλά αυτό δεν πειράζει πια και τόσο. Η Ευρυδίκη έχει βρει την ευτυχία της στην οδό του Κυριακάτικου μαρτυρίου, όταν ο Αρίστος τη βάζει στα τέσσερα και την ξεσκίζει, και δεν το λεγες βρε κοπελιά τόσο καιρό πως ήθελες ν' αγιάσεις, της λέει ίσως γλυκά, όταν με αγριωπό, αντρίκειο βλέμμα ξεκουράζει πάνω της την ματωμένη του...χατζάρα.

Κάθε που χωρίζουν, πώς της φαίνεται, σα να ακούει ψαλμωδίες από ψηλά.